Over 12 Stappen en Minnesota model

Het 12 stappen programma

De grote kracht van de 12 stappen zelfhulpgroepen, zoals de AA (Anonieme Alcoholisten) en NA (Narcotics Anonymous) is dat deelnemers het gevoel hebben echt ergens bij te horen. Dat is winst, maar wel tegen een zeer hoge prijs.

Het Minnesota Model

Het Minnesota Model is afgeleid van het 12-stappenprogramma en aangepast voor gebruik binnen instellingen. De naam 12 stappen en Minnesota worden vaak in een adem genoemd. Dat is onterecht, omdat het Minnesota Model het DNA – levenslange monitoring en sociale contacten – van het 12 stappen programma mist. Voor Vlaanderen volg deze link. (Overigens, de AA-website van onze zuiderburen is wellicht nog iets overzichtelijker).

De verschillen tussen 12 het stappen programma en het Minnesota Model

De 12 stappen zelfhulpgroepen zijn exclusief voor en door ervaringsdeskundige deelnemers. Deelname is gratis en (in beginsel) anoniem.
Het Minnesota Model gaat uit van professionele ondersteuning, die niet perse gecombineerd is met ervaringsdeskundigheid van de begeleiders. Indien vergoed door je zorgverzekeraar betaal je minimaal je eigen risico. Niet alle zorgverzekeraars vergoeden opname of alleen bij toestemming.

Zelfhulpgroepen zijn doorlopend en komen met grote regelmaat bij elkaar.
Professionele hulpverlening (Minnesota) is altijd tijdelijk. (Dat schuurt met de doelstelling van abstinent te blijven, waarvoor een doorlopende groepssteun beter is.)

Het 12-stappenprogramma stelt volledige abstinentie primair als doel.
Het Minnesota Model laat ook ruimte voor het onder controle krijgen van het drinken. Dat is natuurlijk inconsequent en bovendien een illusie.

12 stappen en lotsverbondenheid

De continuïteit van de zelfhulpgroepen is gelegen in de lotsverbondenheid die wordt geborgd door de uitgangspunten van het 12-stappen programma. Overgave aan een ‘hogere macht’ is een van de voorwaarden (stappen) om deel uit te maken van de groep. Dat is de voorwaardelijkheid, de uitsluiting ligt er al weer in opgesloten.

12 stappen en kritiek

Een dergelijke overgave kan een negatief effect hebben op het gevoel van eigenwaarde, dat meestal al onder druk staat. Het 12-stappen programma veronderstelt dat een ‘verslaving’ een chronische en ongeneeslijke individuele ziekte is en tegelijkertijd dat de oorzaak sociaalpsychologisch van aard is. Deze spagaat is de basis van de visie.

In feite zegt deze visie: je bent door je oorspronkelijke omgeving en je gevoeligheid ongeneeslijk ziek geworden, die oude omgeving is onveranderbaar, dus we bieden je een nieuwe sociale omgeving: de zelfhulpgroep. Met behulp van die groep (met ons dus) kun je abstinent blijven, dat is het hoogst haalbare. Zo creëert het programma zijn eigen noodzakelijkheid. Er wordt voorbij gegaan aan het gegeven dat alcoholafhankelijkheid een vorm van (onbewuste) coping is met pijn, verlies en traumasporen,  waarvoor trauma-gerelateerde therapie beter op z’n plaats is.

Toch de 12 stappen zetten?

Ik zie een zichzelf instandhoudend model, dat tamelijk conservatieve wortels heeft, waar veel op af te dingen is. Gelukkig zijn er ook groepen die de 12 stappen wat ruimer interpreteren. Ook blijkt dat het psychologisch klimaat per groep behoorlijk kan verschillen. Niet elke groep is even veilig.

Dat alles gezegd hebbende, geloof ik dat veel mensen geholpen zijn met deze zelfhulpgroepen. Zeker als je de hoop hebt opgegeven, ooit nog volledig los te zijn van het verlangen naar alcohol, drugs of ander dwangmatig gedrag. Verder zal een doorlopende groep meer recht doen aan de basis van het 12 stappen programma dan een instelling die met het afgeleide Minnesota Model werkt.

Liever toch de regie over je eigen leven?

Ik denk dat er veel mensen zijn die wel alcoholafhankelijk en/ of een drankprobleem ervaren, maar zich niet herkennen in het idee van een ongeneeslijke hersenziekte. Eerder wensen zij zelf de verantwoordelijkheid te dragen voor hun proces van herstel van vitaliteit en helderheid. Dat is een langdurig, bij tijd en wijl pijnlijk, maar verrijkend proces. Geldt dit ook voor jou? Neem dan gerust contact op.