Hoogsensitief (HSP) en alcoholafhankelijkheid
Heb ik als hoog sensitief persoon meer kans op een alcoholverslaving?
Als je hoog sensitief bent, komen indrukken uit het dagelijks leven meer en indringender bij je binnen, meer dan soms goed voor je is. De impact is vaak groot en blijft lang hangen. Dat kan betekenen dat je je uit bescherming wil afsluiten. Niet zelden gebeurt dit met alcohol of een andere drug. Zo gezien is HSP een risicofactor voor het ontwikkelen van alcoholafhankelijkheid.
Afstand nemen of vluchten
Ben je hoog sensitief, dan is het belangrijk gezonde afstand te bewaren van stressvolle situaties waaraan je niet perse hoeft deel te nemen. Ik noem dat beperkt doorlaten aan de voordeur. Bijvoorbeeld: grenzen stellen aan wat een ander deelt aan persoonlijke ellende, geen sensatiekrant lezen, selectief tv kijken, je internetgebruik doseren, enzovoort. Je beschermt jezelf, maar schermt jezelf niet af van je omgeving, je blijft in contact.
Als gezond afstand houden niet lukt en alles toch binnenkomt, zit er op gegeven moment niks anders op dan vluchten via de achterdeur. Vaak is er dan al heel wat stress en overbelasting, met kans op burn-out, somberheid of depressie. Het vluchten in alcohol of andere dwangmatigheid is dan een makkelijke reflex. Je schermt jezelf nu af van je omgeving, je gaat uit contact.
Ik gebruik die beeldspraak voor- en achterdeur (in- en uit contact), omdat het zo aardig weergeeft dat je met vluchten in middelen zoals alcohol, ook je veilige plek verlaat. Iemand die door gebruik niet meer helder is, is ook niet meer thuis in zichzelf. Dat lijkt wel zo, maar in feite brengt elke slok je verder van jezelf vandaan.
Oorsprong HSP
Hoge sensitiviteit kan – naast een genetische grond – ook worden gezien als gevolg van aanpassing: heel jonge kinderen die een zekere gevoeligheid hebben (nog niet zozeer hoog sensitief, maar wel sensitief) stemmen zich onder bepaalde omstandigheden meer af op volwassenen – op het primaire zorgsysteem – dan gezond voor hen is. Dat afstemmen is noodzakelijk om de zorg veilig te stellen. Het resultaat van die vroege aanpassing is dat deze jonge kinderen zeer gevoelige antennes hebben ontwikkeld.
Ik ben inmiddels zo’n 30 jaar bewust bezig met deze materie. Ik heb nog niemand ontmoet die wél dronk, maar niet extra gevoelig was voor prikkels. Bij nader inzicht hebben deze volwassenen van nu, mogelijk hooggevoeligheid ontwikkeld als kind. Het kan een wereld van verschil maken als je eenmaal doorhebt welke psychologische constructies in jou aan het werk zijn, constructies die je extra kwetsbaar maken. Hoe eerder je deze in het licht zet, hoe beter.
Kwaliteit en talent
Ik zie hoge sensitiviteit ook als kwaliteit, als talent. Aan dat talent moet je bewust gaan staan. Het geeft je een weidse blik over de mens in de wereld, het duwt je omhoog. Negeer je het dan trekt het je omlaag. Het is belangrijk dat je je bewust bent van deze beide modaliteiten. Alleen dan werkt het voor jou, in plaats van dat het met jou aan de haal gaat. Hoe dat werkt en wat je daarvoor nodig hebt is onlosmakelijk verbonden met het proces dat je bij De Verslaving Voorbij doorloopt.
HSP als label
De kracht van labels is onvoorstelbaar, veel mensen voelen zich er comfortabel bij omdat het bepaald gedrag zou rechtvaardigen, het geeft het gevoel niet alleen te staan. Toch denk ik dat we er beter aan zouden doen als we veel vormen van menselijk gedrag meer zien als variaties in het menselijk functioneren en potentieel.
Onbegrepen
Hoog sensitiviteit is geen ziekte of stoornis, maar het kan je wel tegenwerken. Als hoog gevoelige mensen met de hulpverlening in aanraking komen voelen ze zich vaak onbegrepen of lopen al vooruit op het denken van een therapeut of begeleider. Goed om te weten dat deze gevoeligheid mijzelf ook betreft.